“Bất kể khi nào cảm thấy ức chế về việc sai trái của kẻ khác, hãy ngay lập tức nhớ về những sai trái tương tự nơi mình, như là coi rằng tiền bạc là quý giá, hay đề cao thú vui hay danh lợi — cho dù sai trái đó có ở dạng nào đi nữa. Bằng cách nghĩ về lỗi của mình, ngươi sẽ nhanh chóng quên đi cơn giận của mình, đồng thời xem xét điều gì ép buộc họ làm như vậy — họ đâu có lựa chọn khác? Hoặc nếu ngươi có thể, hãy hóa giải xiềng xích thói xấu nơi họ.”
— MARCUS AURELIUS, MEDITATIONS, 10.30
Trước đó chúng ta có nhắc đến niềm tin đầy khoan dung của Socrates, đó là “không ai có chủ đích làm điều sai trái.” Bằng chứng rõ ràng cho giả định đó? Chính là những lần chúng ta làm sai nhưng không cố ý. Hãy nhớ lại nào. Lúc bạn cáu giận vì hai ngày rồi không được ngủ. Lúc bạn hành động phản ứng kích động khi nghe tin xấu. Lúc bạn mất bình tĩnh, quên mất gì đó, hiểu nhầm ai đó. Danh sách này cứ kéo dài mãi.
Vậy nên, điều quan trọng là không được phớt lờ họ hay coi họ là kẻ thù. Hãy tha thứ cho họ, như cách bạn đã tha thứ cho bản thân. Hãy bỏ qua cho họ như cách bạn bỏ qua cho mình, để bạn tiếp tục có thể hợp tác và sử dụng tài năng của họ.
