“Mọi thứ bị tác động bởi nhận định của ngươi, và những nhận định này phụ thuộc hoàn toàn vào ngươi. Ngươi có thể chủ ý bỏ đi những phán xét vội vàng thiếu suy nghĩ, và giống như một con tàu đang đi uốn mình quanh mỏm đá, ngươi sẽ tìm thấy biển lặng, trời đẹp và một bến cảng an toàn.
– MARCUS AURELIUS, MEDITATIONS, 12.22
Chánh án tối cao Oliver Wendell Holmes từng nói: “Đến một con chó còn biết phân biệt giữa việc bị người khác đá vào và việc bị người khác không may vấp phải nó.” Nếu bạn có lỡ dẫm phải chú chó của mình, thì phản ứng đầu tiên của nó thường là sủa hoặc lập tức đưa hàm răng về phía chân bạn. Trong khoảnh khắc đấy, con chó chưa phân biệt được – nó chỉ cảm thấy đau thôi. Nhưng sau đó nó sẽ nhìn thấy bạn, nghe được giọng bạn xoa dịu nó, và rồi sẽ lại ngoe nguẩy chiếc đuôi vui vẻ như mọi khi.
Một người có đức hạnh sẽ không vội vàng đưa ra những phán xét khắc nghiệt dành cho những người khác. Một người đức hạnh sẽ luôn có nhiều giả định trong đầu: Rằng chuyện đó có lẽ chỉ là một tai nạn, rằng người ta không biết, rằng sự việc đó sẽ không lặp lại nữa đâu. Điều này giúp chúng ta cảm thấy cuộc đời không quá khắc nghiệt, khiến chúng ta bao dung hơn. Trong khi trái lại, nếu bạn luôn cho rằng người khác có ác ý với mình – một phán xét thiếu suy nghĩ – sẽ khiến mọi thứ trở nên thật nặng nề.
Hãy bình tĩnh và bao dung trong từng phán xét của bản thân dành cho người khác và bạn sẽ thấy, như Marcus nói, biển lặng và trời đẹp hơn nhiều.
