“Căn bệnh của tâm hồn lý trí là những tật xấu lâu năm và cứng đầu, chẳng hạn như lòng tham và tham vọng – chúng đã đặt linh hồn vào một cái áo trói tay trói chân và chúng bắt đầu trở thành những tật xấu vĩnh viễn bên trong tâm hồn. Nói ngắn gọn, căn bệnh này là một sự biến dạng không ngừng của sự phán xét, vì vậy những thứ thay vì chỉ mong muốn ở mức độ nhẹ nhàng vừa phải thì lại được lùng sục mạnh mẽ sau đó.”
— SENECA, MORAL LETTERS, 75.11
Trong thảm họa tài chính cuối những năm 2000, hàng trăm người thông minh, có lý trí đã mất hàng nghìn tỷ đô la của cải. Làm thế nào những người thông minh lại trở nên ngu ngốc như vậy? Những người này hiểu biết về hệ thống, biết các thị trường hoạt động như thế nào và đã quản lý hàng tỷ đô la, nếu không muốn nói là hàng nghìn tỷ đô la. Chưa hết, giống như là cùng một người, tất cả họ đều đã sai lầm — và đã sai về sức tàn phá cả thị trường toàn cầu.
Không khó để nhìn vào tình huống lúc đấy và hiểu rằng: lòng tham là một phần của vấn đề. Lòng tham là thứ khiến mọi người tạo ra những thị trường phức tạp mà không ai hiểu được với hy vọng kiếm được tiền nhanh chóng. Lòng tham khiến người khác thực hiện giao dịch trên những đống nợ đáng nghi. Lòng tham đã ngăn cản bất cứ ai nhận ra được rằng tình huống gì đang diễn ra — đó là một tình huống bấp bênh, chỉ chờ làn gió nhẹ để đánh sập nó.
Thật không tốt khi bạn chỉ trích những người đó sau khi chuyện đã rồi. Điều tốt hơn là nhìn vào sự tham lam và các tật xấu, xem chúng có thể có những ảnh hưởng tương tự như thế nào trong cuộc sống của bạn. Những sai sót trong phán đoán mà tật xấu của bạn có thể gây ra cho bạn là gì? Vậy “bệnh” của bạn có thể là gì?
Và làm thế nào lý trí của bạn có thể bước vào và kiểm soát chúng?
