“Rất nhiều lần một kẻ lớn tuổi không có bằng chứng nào khác ngoài tuổi của mình để chứng minh rằng ông ta đã sống một thời gian dài.”
– SENECA, ON TRANQUILITY OF MIND, 3.8b
Bạn đã sống được bao lâu rồi? Hãy lấy số năm đó, nhân với 365, rồi nhân thêm với 24. Bao nhiêu giờ bạn đã sống? Bạn có gì để minh chứng cho tất cả thời gian bạn đã sống?
Với rất nhiều người, họ không đủ minh chứng. Chúng ta có rất nhiều thì giờ và chúng ta coi rằng nó hiển nhiên. Tất cả những gì chúng ta có để minh chứng rằng, à, mình đã sống trên tinh cầu này chỉ là vài hiệp chơi gôn, vài năm dành cho công sở, vài lúc xem những bộ phim tầm thường, vài lúc đọc những cuốn sách vô bổ mà ta chẳng nhớ rằng mình đã đọc, hay một cái nhà kho đầy đồ chơi. Chúng ta như nhân vật trong tác phẩm The Long Goodbye (Lời tạm biệt dài – ND) của Raymond Chandler, kẻ đã nói: “Gần như là tôi chỉ giết thời gian. Và là một kẻ hết sức ngoan cố”.
Đến một ngày nào đó, kho tàng thời gian của chúng ta sẽ cạn kiệt. Sẽ thật tốt nếu đến lúc đó chúng ta có thể nói, “Kìa, ta đã tận dụng được biết bao thời gian!” Câu cảm thán trên không phải cảm thán dưới dạng thành tựu – không phải tiền bạc, không phải địa vị – bạn đều biết những người thực hành Chủ nghĩa Khắc kỷ đánh giá thế nào về chúng – mà là câu cảm thán về sự thông thái, hiểu biết, và những tiến bộ thực sự trong những thứ mà tất cả nhân loại đều phải vật lộn.
Liệu sẽ như thế nào nhỉ khi bạn có thể nói rằng, mình đã tạo ra thành tựu từ số thời gian mà mình có? Liệu sẽ như thế nào nếu bạn có thể minh chứng rằng, mình đã sống trong [số tuổi của bạn] năm? Và không phải chỉ sống, mà là sống một cách trọn vẹn?
